“Freedom is not a natural inheritance of man.
In order to possess it we have to create it. If man were simply to follow his
natural instincts he would not strive for freedom; he would rather choose
dependence. Obviously it is much easier to depend upon others than to think, to
judge, and to decide for himself. That accounts for the fact that both in
individual and in political life freedom is so often regarded much more as a
burden than a privilege. Under extremely difficult conditions man tries to cast
off this burden. Here the totalitarian state and the political myths step in.
The new political parties promise, at least, an escape from the dilemma. They
suppress and destroy the very sense of freedom; but, at the same time, they
relieve men from all personal responsibility.” (CASSIRER, The Myth of
the State, 283.)
In bovenstaand citaat
gaat Cassirer verder op de kantiaanse gedachte dat de ethische vrijheid niet gegeben is, maar veeleer aufgegeben (of met andere woorden: de
vrijheid is niet reeds gegeven, maar wel opgegeven; CASSIRER, The Myth of
the State, 282). De mens heeft dus zelf de opdracht om voor de vrijheid te
kiezen en deze vanuit de categorische imperatief zelf te verwerkelijken. Zoals Cassirer
aangeeft, kan de vrijheid daarmee als last worden ervaren; men moet er immers
zelf onafgebroken voor werken en er zichzelf ook enigszins voor op het spel
zetten. Wie ervoor kiest om als vrije en ethische persoon in het leven te
staan, aanvaart tenslotte ook meteen dat die zelf de eindverantwoordelijkheid van
de eigen daden draagt. Zeker in extreme omstandigheden is dit geen eenvoudige
opdracht en vraagt dat niet alleen veel persoonlijke verantwoordelijkheidszin
maar ook bijzonder veel moed.
Wellicht haalt Cassirer
in bovenstaande passage dan ook terecht aan dat het eenvoudiger is voor mensen
om te kiezen voor een gemakkelijkheidsoplossing en het denken, oordelen en
beslissen over te laten aan anderen. Het is voor de auteur precies een
dergelijke uitbesteding van de eigen verantwoordelijkheid die de totalitaire
staat en de politieke mythe willen aanbieden. Enerzijds verlossen zij zo de
mens van de last die persoonlijke verantwoordelijkheid met zich meebrengt en reiken
zij pasklare antwoorden aan voor moeilijke vraagstukken. Anderzijds betaalt de
mens wel een zeer hoge prijs voor deze ‘verlossing’: men geeft er immers ook de
vrijheid mee op en de mogelijkheid tot een authentiek ethisch handelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.