Arendt – Een consistente maar niet reële wereld

Before they seize power and establish a world according to their doctrines, totalitarian movements conjure up a lying world of consistency which is more adequate to the needs of the human mind than reality itself; in which, through sheer imagination, uprooted masses can feel at home and are spared the never-ending shocks which real life and real experiences deal to human beings and their expectations. (Hannah Arendt, The Origins of Totalitarianism, p. 353)

Hoewel Hannah Arendt in The Origins of Totalitarianism niet expliciet over de (politieke) mythe schrijft maar over propaganda, zouden we propaganda volgens mij kunnen zien als een medium voor het verspreiden van bepaalde mythes. Hoewel propaganda volgens Arendt ‘verbeelding’ en ‘onwaarheid’ naar voren schuift, benadrukt ze de innerlijke consistentie van wat er in propaganda verteld wordt. Arendt stelt dat deze ideële consistente wereld een wereld is waar de mens makkelijker mee om kan gaan dan de reële wereld.

We kunnen hier volgens mij een parallel zien met de theorie van het ontstaan van de mythe zoals die geschetst wordt door Hans Blumenberg in Arbeit am Mythos, hoewel Arendt en Blumenberg hier over een andere historische periode schrijven. Blumenberg stelt namelijk dat mythes oorspronkelijk ontstaan zijn als een manier om om te gaan met een werkelijkheid die overweldigend is. Die gedachte komt volgens mij ook terug bij Arendt, omdat ze de nadruk legt op het feit dat de massamens die in een bepaalde mythe gelooft, gespaard wordt van de ‘nooit ophoudende shocks’ die deel zijn van het echte leven.