zondag 24 juni 2018

De fragiliteit van het oordeelsvermogen

“The effect of these new rites is obvious. Nothing is more likely to lull asleep all our active forces, our power of judgment and critical discernment, and to take away our feeling of personality and individual responsibility than the steady, uniform, and monotonous performance of the same rites.” (Cassirer, Ernst. The Myth of the State, p. 280.)


De fragiliteit van het menselijke denk – en oordeelsvermogen kwam met de duistere periode uit de westerse geschiedenis op een tragische manier aan het licht. Hoe kan dit plotse verlies aan denken en oordelen worden verklaard? Cassirer zoekt de verklaring voor dit gebrek in het gebruik van rituelen. De monotone herhaling van rituelen stompte volgens Cassirer de actieve vermogens van de mens af. De mens kwam onder een vorm van hypnose te staan. In deze toestand tussen slapen en waken, stelde hij zijn omgeving niet langer in vraag. De uitoefening van voorgeschreven riten zorgde ervoor dat mensen op een zelfde manier gingen denken en spreken. Ze hielden op vrije actoren te zijn en ruilden de individuele verantwoordelijkheid in voor die van het collectief. Het is volgens Cassirer het opgaan in de collectiviteit van voorgeschreven rituelen die het menselijke oordeelsvermogen uitschakelde. Arendt ziet dat anders. Volgens Arendt werd het oordeelsvermogen aangetast omdat het samenleven tussen mensen werd vernietigd. De mens is voor zijn geestelijke vermogens aangewezen op het gezelschap van anderen. Wanneer het samenleven is vernietigd, verliest de common sense of gemeenschapszin - op basis waarvan de mens een oordeel vormt - zijn geldigheid. De uitschakeling van het denk – en oordeelsvermogen moet volgens Arendt worden gezocht in de afzondering en niet in een gedwongen collectiviteit.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.