maandag 3 september 2018

Het leven als kunstwerk

"The 'art of living' - that primary skill, which has become obsolete even as a phrase, of dealing with and husbanding oneself - had to be acquired as a faculty for dealing with the fact that man does not have an environment that is arranged in categories and that can be perceived exclusively in its 'relevances' for him. To have a world is always the result of an art, even if it cannot be a 'universal artwork'." (Blumenberg, Work on Myth, p. 7)

Blumenberg legt in deze passage uit op welke manier de mens kan omgaan met het absolutisme van de werkelijkheid. Hij stelt dat het leven op zich als een kunstwerk bekeken kan worden. Dit vind ik een waardevolle gedachte. We kunnen het leven beschouwen als een kunstwerk dat ieder van ons dient te maken, op welke manier dan ook. Je hebt als mens een gedeeltelijke vrijheid om dit volledig op je eigen manier in te vullen. Een ander deel van het kunstwerk wordt daarnaast onvermijdelijk bepaald door omstandigheden waar we als individu niets aan kunnen veranderen. Dit maakt het leven als kunstwerk echter ook waardevol: het is een uniek product van onder andere onze cultuur, opvoeding en levenskeuzes.


Totalitarisme en 'hard determinism'

"Scientificality of mass propaganda has indeed been so universally employed in modern politics that it has been interpreted as a more general sign of that obsession with science which has characterized the Western world since the rise of mathematics and physics in the sixteenth century; thus totalitarianism appears to be only the last stage in a process during which "science [has become] an idol that will magically cure the evils of existence and transform the nature of man."" (Arendt, The Origins of Totalitarianism, p 346)

Deze passage deed me sterk denken aan de theorie van het 'hard determinism', die stelt dat elke actie van de mens reeds op voorhand bepaald is. Arendt bekijkt totalitaire propaganda als een logische stap in de verwetenschappelijking van de samenleving, en hard determinism lijkt mij de stap die daar als eerste op volgt. In een totalitaire samenleving legt men zich neer bij een uitzichtloze wereld waarin alles van hogerop of buitenaf bepaald is, waardoor de individuele wil van de mens steeds meer buitenspel wordt gezet, totdat men verzandt in hard determinism. Ik wil hierbij kort verwijzen naar de film 'Minority Report', waarin een speciale politie eenheid werkzaam is die zich bezighoudt met het oppakken van misdadigers vooraleer ze een misdaad hebben gepleegd. Zulke taferelen, die gebaseerd zijn op hard determinism, zijn enkel mogelijk in een totalitaire samenleving die toelaat dat mensen die per definitie onschuldig zijn op het moment van arrestatie, toch wettelijk opgepakt mogen worden.