The success of totalitarian propaganda, however, does not rest so much on its demagoguery as on the knowledge that interest as a collective force can be felt only where stable social bodies provide the necessary transmission belts between the individual and the group; no effective propaganda based on mere interest can be carried on among masses whose chief characteristic is that they belong to no social or political body, and who therefore present a veritable chaos of individual interests. (Arendt, Hannah. The Origins of Totalitarianism. 348)
Het doorsnijden van de banden tussen het individu en de groep bepaalt het succes van propaganda. Waar geen groepen meer zijn, zijn geen gemeenschappelijke belangen meer te verdedigen. En gemeenschappelijke belangen kunnen niet aarden wanneer er geen samengang meer tussen mensen is. Dan gaan de individuele belangen allen verschillende kanten uit en verdwijnt een gemeenschappelijk doel.
Aan dit soort stuurloze individuen heb je natuurlijk niets, dus plaatst de totalitaire staat daar een nieuwe fictie voor in de plaats die aan individuele controle ontsnapt maar die wel consistent lijkt. De nieuwe fictie moet van die aard zijn dat ze de individuen stuurt, maar voorkomt dat ze zich terug tot een groep, een collectief, een gemeenschap versmelten.
Deze fictie verzinnen lijkt me niet zo’n eenvoudige taak. Het verhaal uit de intensieve week over het koppel dat naast het concentratiekamp woonde, maar ook regimes zoals in het boek 1984 lijken vooral met ficties te werken die paranoia tussen de individuen stimuleren. Iedereen kan je op elk moment verraden, je kan op elk moment opgepakt worden, …
Zijn er verhalen die ons waarschuwen voor andere manieren waarop de ‘social bodies’ en ‘collective force’ blijvend worden ondermijnd?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.