woensdag 14 februari 2018

Cassirer: actief versus passief

"The effect of these new rites is obvious. Nothing is more likely to lull asleep all our active forces, our power of judgment and critical discernment, and to take away our feeling of personality and individual responsibility than the steady, uniform, and monotonous performance of the same rites." (Cassirer, The Myth of the State, Tekst und Anmerkungen bearbeitet von Maureen Luday. Gesammelte Werke Hamburger Ausgabe. Band 25. Herausgegeven von Birgit Recki. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2007, p.280)

Bij Sorel krijgt de mythe een positieve invulling: het is verbonden met vooruitgang en vrijheid. De mythe is een actieve kracht, een wil om te handelen, in tegenstelling tot emoties die een passieve mens overvallen of overweldigen.

Cassirer ziet dat helemaal anders. Misschien niet zo gek, gezien de grote sociaal-politieke verschuivingen die zich op enkele decennia tijd voltrokken. In dit citaat heeft hij het over riten, als een van de instrumenten die worden ingezet om de moderne mythe te construeren. De rite doet "al onze actieve krachten inslapen". De mythe is in dit opzicht net geen actieve, innerlijke wil, maar een doodmaken van persoonlijk zeggenschap.
Op de pagina's die na dit citaat volgen, wordt de positie van Cassirer nog duidelijker: de mythe staat lijnrecht tegenover kantiaanse opvattingen over vrijheid/autonomie als opgave. De mythe presenteert zich daarentegen als een uitweg om de opgave en diens "last af te werpen" (p. 283).

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.