Onbeheersbare dingen een naam geven

“This is a unique paradigm of ‘the work on myth’ that may have begun with the ‘apotropaic’ [hindering, averting] accomplishment of naming Franz Rosenberg spoke of the “name’s breaking into the chaos of the unnamed”, though the word chaos may conform too much to what is familiar from myths and cosmologies, as tough these were fossisls embodying the history of the human race. However late that may already be which we can grasp with the aid of names that have been handed down, it is a piece of mastery of – of giving shape to and bringing in to view – something that went before and that is beyond our reach.” (p.15- 16, Work on Myth)

Blumenberg begrijpt de mythe als een resultaat van een proces dat mogelijk gestart is wanneer de onbeheersbare dingen een naam kregen. Denk bijvoorbeeld donder en bliksem en de angst die het veroorzaakte bij de eerste mensen. Door een object te benoemen -bliksem -  wordt het bespreekbaar en minder bedreigender. Zelfs het woord ‘chaos’ dat specifiek verwijst naar een toestand die niet controleerbaar is, is een eerste stap om vorm te geven aan iets dat buiten ons bereik ligt. De mythe heeft dus steeds een functionele betekenis gehad: de mens helpen om een oncontroleerbare situatie bespreekbaar te maken.

Volgens mij is echter het omgekeerde ook mogelijk. Een woord kan een beheerste situatie veranderen in een situatie waarin men de controle lijkt te verliezen. Bijvoorbeeld het woord ‘risico’. Bij het woord chaos is het duidelijk, er is namelijk een totale onbeheersbaarheid. Het woord risico beslaat een spectrum tussen enerzijds een klein deel dat ontsnapt aan de beheersbaarheid en anderzijds slechts een klein deel dat beheersbaar is. Het woord zorgt dus volgens mij net voor meer onzekerheid. We spreken daarom vaak van bijvoorbeeld een laag of een hoog risico, of we zeggen bijvoorbeeld dat roken het risico op longkanker verhoogd met zoveel procenten. Net om deze onbeheersbaarheid beter te duiden.