zondag 25 februari 2018

Blumenberg: een echte unie van mythos en logos

"It was a situational leap, which made the unoccupied distant horizon into the ongoing expectation of hitherto unknown things. What came about through the combination of leaving the shrinking rain forest for the savanna and settling in caves was a combination of the meeting of new requirements for performance in obtaining food outside the living places and the old advantage of undisturbed reproduction and rearing of the next generation (...)." (Blumenberg, Work on Myth, p.4)

Ernst Cassirer meende dat er geen eenduidige overgang is van mythos naar logos, maar dat de mythe blijvend deel uitmaakt van de menselijke cultuur. Hij positioneert zich tegenover bijvoorbeeld Lucien Lévy-Bruhl, die een onverzoenbaar contrast tussen een "primitieve" en een "beschaafde" mentaliteit onderscheidde, en Auguste Comte met zijn verschillende stadia van kennis.
Ondanks Cassirers gedachte dat een strikt onderscheid tussen de twee onmogelijk is, blijft de filosoof naar mijn gevoel vastzitten in een dichotomisch denken, waarbij de mythe wordt verbonden met meer primitieve, instinctieve, gevoelsmatige aspecten van de mens, terwijl religie, kunst, wetenschap, geschiedenis en filosofie deel uitmaken van een andere dimensie van de menselijke cultuur.
Kortom, ook al zijn mythisch en rationeel denken principieel niet onderscheiden, toch sluipt opnieuw een tweedeling binnen, al was het maar omdat de theorie zelf wordt ingeschreven in een rationeel denken en niet los kan komen van de onderscheidende definitie van logos. Ook in andere theorieën meen ik soms deze tendens te onderscheiden.

Het werk van Hans Blumenberg trof me omdat ik meen dat hij wél consequent is in het opheffen van het verschil tussen de twee polen. Bovenstaand fragment toont dat hij bewust mythische elementen opneemt in zijn denken. Zijn theorie over de 'oorsprong' van de menselijke cultuur en de vorming van mythes wordt een narratief op zich. Het zou dus kunnen dat pas met Blumenberg het dualistisch denken over de mythe wordt doorbroken en dat er daarmee een waarlijke unie van mythos en logos komt.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.