Mythe als een verzameling van verhalen

 “The revolutionary myths which exist at the present time are almost pure; they allow us to understand the activity, the sentiments and the ideas of the masses as they prepare themselves to enter on a decisive struggle; they are not descriptions of things but expressions of a will to act. A utopia is, on the contrary, an intellectual product; it is the work of theorists who, after observing and dicussing the facts, seek to establish a model to which they can compare existing societies in order to estimate the amount of good and evil they contain.” (p. 28)

Door het onderscheid dat Sorel maakt tussen utopie en mythe, is het begrip mythe voor mij duidelijker geworden. Utopie is voor Sorel ten eerste een theoretisch model dat ontwikkelt kan worden door één persoon.  Ten tweede is een utopie geconstrueerd op basis van geobserveerde feiten. Bijgevolg kan een utopie bekritiseerd worden.

De mythe daarentegen begrijp ik hier als een verzameling van individuele verhalen over een bepaalde situatie. Als voorbeeld gebruikt Sorel de revolutionaire politieke mythe. De socialistische beweging verenigt zich door een revolutionaire mythe. Namelijk de mythe dat ze als groep in staat zijn om het kapitalisme en de heersende klasse te vervangen door een socialistisch regime. De individuele arbeider ontwikkelt zijn eigen verhaal door te luisteren naar de verhalen die circuleren in de beweging, en confronteert deze verhalen met eigen ervaringen en ideeën. Hierdoor wordt het verhaal van het individu steeds bijgeschaafd en in overeenstemming gebracht met de socialistische politieke mythe. Wanneer de arbeider zich herkent in het grote verhaal van de mythe is de arbeider bereidt zich in te zetten voor de revolutionaire mythe. Wanneer al deze individuele verhalen samenklitten ontstaat de mythe. De mythe moet dan ook steeds begrepen worden als een ondeelbaar geheel van verhalen. De mythe is dus nooit, zoals bij de utopie, gebaseerd op het werk van één persoon. Het heeft namelijk geen zin om de haalbaarheid van een mythe te bekritiseren door de individuele verhalen te controleren. De mythe moet niet begrepen worden als een drager van een waarheid, maar volgens Sorel is de mythe is ‘de expressie van de wil van een massa om te handelen’. Kritiek leveren op een mythe is bijgevolg zeer moeilijk.